Οι μαργαρίτες είναι από τα πολύ κοινά αγριολούλουδα της χώρας μας και σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Το ελληνικό τους όνομα είναι ‘’ανθέμιδες’’, ενώ η λέξη ‘’μαργαρίτα’’ έχει λατινογενή προέλευση. Μαργαρίτες ή ανθέμιδες, ονομάζονται συνήθως τα λουλούδια (ταξιανθίες) που είναι σε μορφή δίσκου, με κίτρινη κεντρική περιοχή που περιβάλλεται από λευκή ή ανοικτή κίτρινη στεφάνη.
’……..Μ’ αγαπά: γέλαγε τρισευτυχισμένο./ Δε μ’ αγαπά! θρηνούσε σκυθρωπό./ Κι ασυλλόγιστα μαδούσε ολοένα τα πέταλα της τα χιονάτα, ένα ένα./ Γιατί; ψιθύριζε τ’ άδολο ανθάκι λαβωμένο./ Μα τ’ αστέρι δεν την άκουγε, στον οίστρο του παραδομένο./ Μ’ αγαπά! – Δε μ’ αγαπά!/ Πονούσε η μαργαρίτα. Πονούσε πολύ. Με κάθε πέταλο απαλό έφευγε και μια πνοή. / Ώσπου τράβηξε το στερνό της πέταλο τ’ αστέρι./ Μ’ αγαπά! φώναξε χαρούμενο’’. (Ευγ. Τριβιζάς)
’……..Μ’ αγαπά: γέλαγε τρισευτυχισμένο./ Δε μ’ αγαπά! θρηνούσε σκυθρωπό./ Κι ασυλλόγιστα μαδούσε ολοένα τα πέταλα της τα χιονάτα, ένα ένα./ Γιατί; ψιθύριζε τ’ άδολο ανθάκι λαβωμένο./ Μα τ’ αστέρι δεν την άκουγε, στον οίστρο του παραδομένο./ Μ’ αγαπά! – Δε μ’ αγαπά!/ Πονούσε η μαργαρίτα. Πονούσε πολύ. Με κάθε πέταλο απαλό έφευγε και μια πνοή. / Ώσπου τράβηξε το στερνό της πέταλο τ’ αστέρι./ Μ’ αγαπά! φώναξε χαρούμενο’’. (Ευγ. Τριβιζάς)
‘’Σαν ήτανε κοπελούλες, εμαθαίνανε στσοι αργαλειούς, να κοσκινίζουνε, να τυροκομούνε και πολλά άλλα μπασοδούλια, μα δεν αφήνανε και μαντιλίδα να μη την εμαδήσουνε, για να ρωτούνε μ αγαπά, δε μ αγαπά’’(παιχνίδι κρητικής ντοπολαλιάς).
Υπάρχει αρκετή σύγχυση στην κοινή ονοματολογία για τις μαργαρίτες και τις ανθέμιδες. Στην Ελλάδα επικρατούν μεταξύ άλλων, η μεγάλη Κίτρινη Μαργαρίτα (Chrysanthemum coronarium ή Glebionis coronarium και η δίχρωμη ποικιλία C. coronarium var. bicolor), η Μαντιλίδα της Κρήτης (Glebionis segetum ή Chrysanthemum segetum), αλλά και η Άγρια Μαργαρίτα (Anthemis chia ) η οποία μοιάζει με το χαμομήλι (Marticaria chamomillla), η Μπέλλα η ετήσια (Bellis annua), το Άγριο ή Δύσοσμο Χαμομήλι (Anthemis cotula), η Ανθέμιδα η βαφική (Anthemis tinctoria), η Ανθέμιδα η Θαλάσσια (Anthemis maritima), η Μπέλλα η πολυετής ή Ασπρολούλουδο (Bellis perennis) και άλλα. Για διευκρίνιση, το χαμομήλι στην Ελλάδα απαντάται με το είδος, ματρικάρια ή κοινό χαμομήλι (Marticaria chamomillla), το ρωμαϊκό χαμομήλι (Chamomilla nobile) και το γερμανικό χαμομήλι (Chamomilla recutita).
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αφιερώσει την ανθέμιδα στη θεά Άρτεμη και τη θεωρούσαν θεραπευτικό μέσο για γυναικεία μικροπροβλήματα. Χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική κατά των νευρικών διεγέρσεων και της βρογχικής καταρροής. Το αφέψημά της κάνει καλό στο στομάχι και στα εντερικά προβλήματα, ενώ τα φύλλα της αν μασηθούν καταπραΰνουν τον πονόδοντο. Επίσης, από φυτά αυτού του γένους παίρνονται και κάποιες ουσίες, οι πυρεθρίνες που χρησιμοποιούνται ως φυτικής προέλευσης εντομο-απωθητικά, καθώς έχουν μικρή τοξική δράση στα ζώα και στον άνθρωπο.
Οι μαργαρίτες, ως χορταρικά –τα βλαστάρια τους-, είναι δημοφιλείς στην κινεζική, ιαπωνική και κορεατική παραδοσιακή κουζίνα σε σούπες και μαγειρευτά φαγητά. Στην Κρήτη, μια ποικιλία του είδους που ονομάζεται ‘’μαντιλίδα’’, τρώγεται από τους ντόπιους ωμή ή τηγανίζεται μέχρι να ροδίσει σε καυτό ελαιόλαδο ή στον ατμό.
