Στις μέρες μας, δεν είσαι ποτέ σίγουρος, το τι θα συμβεί αύριο, το τι θα σου ξημερώσει. Για παράδειγμα, αν έχεις για παράδειγμα 2 αγελάδες τι μπορείς να προβλέψεις για το μέλλον σου; Στην καθημερινή αβεβαιότητα είσαι μάλλον μπερδεμένος. Και τούτο γιατί το ζήτημα εξαρτάται, μεταξύ των άλλων, από τον περίγυρο εξουσίας και αυθαιρεσιών όπου εσύ ζεις, κοπιάζεις και εργάζεσαι, ενώ οι άλλοι μηχανεύονται αλλότρια για το πρόσκαιρο όφελος. Αξίζει να θυμηθούμε μια πολύ παλιά ιστορία που αφορούσε τηνπεριουσία μιας αγελάδας και το πολιτικό καθεστώς κάτω από το οποίο ζούσες, αλλά και τις σύγχρονες ομάδες πίεσης, μέσα στις οποίες δεν είναι λίγες οι φορές που εγκλωβίζεσαι. Έτσι, στον Ολοκληρωτισμό, το καθεστώς σου τις παίρνει και τις 2 αγελάδες, υπογράφεις δήλωση ότι δεν υπήρξαν ποτέ, και το γάλα στην περιοχή τίθεται εκτός νόμου. Έρχονται οι κομματάρχες και φαίνεται ότι σε συμπονούν και θα σε βοηθήσουν. Όμως, θέλουν τη δική σου ψήφο και της οικογένειάς σου στις προσεχείς εκλογές. Βρίσκεσαι σε αδιέξοδο. Τι αποφασίζεις! Παραβατισμό, περιβαλλοντισμό ή δράσεις με συγκεκριμένο αποτέλεσμα ;
Στρατευμένη, ελαστική ή ουσιαστική συμμετοχή ή αποστροφή και πάλι δράση; Και το πάντοτε επίκαιρο για την υγιεινή διατροφή: Παστεριωμένο ή φρέσκο γάλα βραχείας ή μεγάλης διάρκειας; Μεταλλαγμένα ή βιολογικά; Κατεδάφιση των αυθαιρέτων κτισμάτων; Καταπάτηση του Αιγιαλού; Ναι ή όχι στην εξόρυξη πετρελαίου και πρώτων ορυκτών υλών; Διλήμματα! (για περισσότερα)
Κάπως έτσι δημιουργούνται, αλλά και εντείνονται στις μέρες μας προβλήματα-διλήμματα, μεΣτρατευμένη, ελαστική ή ουσιαστική συμμετοχή ή αποστροφή και πάλι δράση; Και το πάντοτε επίκαιρο για την υγιεινή διατροφή: Παστεριωμένο ή φρέσκο γάλα βραχείας ή μεγάλης διάρκειας; Μεταλλαγμένα ή βιολογικά; Κατεδάφιση των αυθαιρέτων κτισμάτων; Καταπάτηση του Αιγιαλού; Ναι ή όχι στην εξόρυξη πετρελαίου και πρώτων ορυκτών υλών; Διλήμματα! (για περισσότερα)
μεταφορική ή ουσιαστική έννοια. Κάπως έτσι, προσπαθούν να εξαπατήσουν τις τοπικές κοινωνίες
με τις Ευρω-βόρες περιβαλλοντικές τοπικές δράσεις. Αυτά τα έργα και οι δήθεν δράσεις τους, είτε
βρίσκονται αποκομμένα από τις τοπικές κοινωνίες, εξαιτίας του στενού και στεγανού
τεχνοκρατικού τους χαρακτήρα, είτε οι επιστημονικά υπεύθυνοι, απαξιώνουν να προωθήσουν την
ουσιαστική ζύμωση των δράσεων του προγραμμάτων με τις τοπικές κοινωνίες, διότι φαίνεται ότι
σχεδιάζουν βήμα-βήμα την κατασπατάληση των κονδυλίων των προγραμμάτων. Και οι ‘’μαύρες
τρύπες’’ απύθμενες. Και ο ουσιαστικός έλεγχος των δαπανών ανύπαρκτος. Επομένως, αφού
απουσιάζει η τιμιότητα, η ευθυκρισία, ο αναγκαίος διάλογος με τους ντόπιους, αυτά τα
περιβαλλοντικά έργα αποκόπτονται από την κοινωνία, δρουν ανεξάρτητα και περιστασιακά, δεν
διασυνδέουν την εντοπιότητα, υπέρογκες είναι οι δαπάνες για ταξίδια αναψυχής- βλέπε
επιστημονική ενημέρωση, και επομένως απορρίπτεται και απαξιώνεται η βιωσιμότητά τους από
τους ντόπιους.
Δεν αποβλέπουμε να γίνουμε κατήγοροι κανενός. Όμως, όλοι εκείνοι που θεωρούν τους εαυτούς
τους ενεργούς πολίτες, έχουν την υποχρέωση και το δικαίωμα του λόγου και της εποικοδομητικής
κριτικής. Κοιτάξτε! Μετριότητες και αμφισβητούμενα του χώρου τους στελέχη, ως
αυτοδιοριζόμενοι επιστημονικά υπεύθυνοι περιβαλλοντικών προγραμμάτων, είναι επικίνδυνοι για
την κοινωνία, τον ερευνητικό φορέα και το περιβάλλον. Μάλιστα, αυτά τα επικίνδυνα άτομα,
διαθέτουν ισχυρότατα κίνητρα για εξαναγκασμό, των υπ’αυτών ερευνητών, στον ερευνητικό
παραβατισμό. Το ερώτημα όμως που ανακύπτει είναι κατά πόσο αυτά τα προγράμματα
συμβάλλουν στο ζητούμενο της Αειφορίας του περιβάλλοντος ή στην αειφορία των φορέων τους
με τα εισερχόμενα κονδύλια. Άλλωστε, ‘’ η τιμή, τιμή δεν έχει’’. Εξάλλου, η απουσία της
ενεργούς συμμετοχής των ντόπιων φορέων και της κοινωνίας αποτελεί το Α και το Ω για την
οποιαδήποτε επιτυχία ή αποτυχία τους. Αλλά αυτά τα ψηλά γράμματα είναι που απαξιώνουν ή και
αμαυρώνουν τις όποιες προτεινόμενες επενδύσεις των περιβαλλοντικών ερευνητικών
προγραμμάτων. Αλλά και οι μύριες όσες στρεβλώσεις συνήθως δρομολογούνται για εξυπηρέτηση
και επιδιώξεις ή και μισαλλοδοξίες αναξιοκρατικών συμπεριφορών. Και όσο για το ερευνητικό
πρόγραμμα; Αφού δεν μπορούν να διεκδικήσουν αναπροσαρμογές μισθών, αλόγιστες είναι οι
δαπάνες ταξιδίων, απόκτηση τηλεοράσεων πλάσμα, αναλώσιμα και πάλι αναλώσιμα. Μόνο που
θα πρέπει να τηρηθούν τα προσχήματα και κυρίως τα χρονοδιαγράμματα των παραδοτέων (
ουσιαστικά, παραπλανητικά, εμβαλωματικά, ή….;;). Και όσο για τις πινακίδες, που συνήθως είναι
έτοιμες πριν από την ολοκλήρωση του έργου, δηλώνουν τι; Πάντως, οι πινακίδες αυτές, πρέπει
να έχουν καθορισμένο μέγεθος, ώστε να είναι εμφανείς -για τα μάτια του λαγού; ή της
κουκουβάγιας; ή του μονόφθαλμου γραφειοκράτη των Βρυξελλών;
Και το κλεπταποδόχο περιβαλλοντικό πρόγραμμα, απορροφά τα κονδύλια, πάντοτε σύμφωνα με
το γενικό πλαίσιο της πρότασης ή της ετσιθελικής αναθεώρησής της. Όσο για τη
συμμετοχικότητα των ντόπιων-που απαιτεί το έργο, εύκολα βρίσκουν και 5-8 άτομα, σε σύνολο
15000 ατόμων που υπάρχουν στην περιοχή, που θα τους βοηθήσουν για να βγάλουν τα ‘’κάστανα
από η φωτιά’’ για την άδηλη και άδολη κοινωνική συναίνεση και αποδοχή που οφείλουν να έχουν
τέτοια προγράμματα που ……νοιάζονται για το τοπικό Περιβάλλον και τη Φύση. Έτσι, οι
Φυσικοί και οι Πολιτιστικοί μη ανανεώσιμοι πόροι της περιοχής, συχνά βλάπτονται ή και
καταστρέφονται από κακοδιαχείριση, από απάλειψη των κοινών στρατηγικών της αυθεντικής
πρότασης, αλλά και γιατί απουσιάζουν τα οράματα από τους τυχάρπαστους επιστημονικούς
υπεύθυνους που αυτοδιορίζονται εξαιτίας της κάποιας προσωρινής επιρροής ή και της θέσης που
κατέχουν.
Η κοινωνία έχει κουραστεί να ακούει συνέχεια για μελέτες από τον οποιονδήποτε που δηλώνει
ερευνητής, οικολογιστής, οικολόγος, περιβαλλοντιστής, περιβαλλοντολόγος και μελετητής. Και
κάπου ανάμεσα η πολυπαθούσα Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, ως πανάκεια ‘’δια πάσα νόσο και
……… Αλλά, και για να την επικαλεστείς και για να την εφαρμόσεις την περιβαλλοντική
εκπαίδευση χρειάζονται μεράκι, δουλειά, τόλμη και καινούριες ιδέες, σύνθεση στη
διαφορετικότητα, ολοκληρωμένη παιδαγωγική πρόταση, οράματα και συμμετοχικότητα. Και
τούτο γιατί τους έχουν πει ή το έχουν αποστηθίσει ‘’ότι …τα παιδιά που ζουν εδώ στο
περιβάλλον, αποτελούν την καλύτερη εγγύηση για το καλύτερο μέλλον, και γιατί η
Περιβαλλοντική Εκπαίδευση όχι μόνο διδάσκει, αλλά και ευαισθητοποιεί, δημιουργεί στάσεις
και συμπεριφορές, και οικοδομεί τους αυριανούς ενεργούς πολίτες κλπ,κλπ.’’. Φανταστείτε τώρα,
τι έργο μπορεί να επιτελεστεί μέσω της Π.Ε., και μόνο για την ευαισθητοποίηση, όταν σε μια
περιοχή για παράδειγμα που υπάρχουν 28 σχολεία με 700 μαθητές, συμμετέχουν μόνο 2-4
σχολεία με μία ομάδα από 5-15 μαθητές. Και κατά τα λεγόμενά τους, αυτό θεωρούν ότι είναι έργο
υποδομής για το τοπικό περιβάλλον, για το συγκεκριμένο φυτό ή ζώο που κινδυνεύει να
εξαφανιστεί ή για τις ευαίσθητες και ευπαθείς περιοχές που χρειάζονται ουσιαστική προστασία.
Ασφαλώς και υπάρχουν ευαίσθητες και ευπαθείς περιοχές (παράκτιες ζώνες, ορεινές περιοχές,
περιοχές με διαβρωμένα και ασταθή εδάφη, οικότοποι που απειλούνται κ.ά), περιοχές με
προβλήματα στη διαχείριση των υδάτινων πόρων (ανεπάρκεια νερού, πλημμυρικά φαινόμενα,
υφαλμύρωση του υδροφόρου ορίζοντα κ.ά.). Υπάρχουν προβλήματα ρύπανσης, αλλά και
περιοχές με σημαντικό ενδημισμός φυτών και ζώων, όπου απειλείται με αλλοίωση ή και
εξαφάνιση της περιβαλλοντικής κληρονομιάς μιας ευρύτερης περιοχής. Παρόλα αυτά, είναι
πόμενο η απαξίωση των δήθεν φιλοπεριβαλλοντικών δραστηριοτήτων και των προσχηματικών
πρακτικών. Άλλωστε, όταν η οικολογική ευαισθητοποίηση απουσιάζει, η βιωματική προσέγγιση
αποτελεί πρόσχημα, ενώ υπολείπονται και ο παιδαγωγικός ρόλος και ο κοινωνικός στόχος για
καλύτερη ποιότητα ζωής και διατήρηση της περιβαλλοντικής κληρονομιάς.
Εξάλλου, μέσα σε όλα τα φαιδρά και ζημιογόνα τους, υποκλέπτουν ακόμη και τη γνωστή
παραίνεση της Περιβαλλοντική Αγωγής και Εκπαίδευσης, ’’….γιατί όταν η περιβαλλοντική
αγωγή συνδυάζεται με βιωματικές δραστηριότητες μεγάλου αριθμού μαθητών και νέων, τότε
μόνο αποτελεί ολοκληρωμένη παιδαγωγική πρόταση και δημιουργεί στέρεες υποδομές και υγιείς
επενδύσεις προς την κοινωνία και το περιβάλλον, ώστε οι ενεργοί αυριανοί πολίτες να απαιτούν,
με τη γόνιμη συμμετοχή τους στα κοινά, καλύτερη ποιότητα ζωής.
