- Η Αστική Γεωργία αντίδοτο στην Οικονομική Ύφεση και όχι μόνο!

Στην πόλη Βανκούβερ του Καναδά, πολλοί κάτοικοι καλλιεργούν, αλλά και αγοράζουν, φρούτα, λαχανικά, που παράγονται μέσα στην πόλη. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, περίπου το 44% των κατοίκων καλλιεργούν εδώδιμα προϊόντα στις αυλές, στα μπαλκόνια τους, αλλά και στα παρτέρια που βρίσκονται σε έναν από τους 17 δημοτικούς κήπους της πόλης και έχουν παραχωρηθεί για αυτόν το σκοπό. Αλλά και το Πεκίνο, επιδίδεται παράλληλα μαζικά στην αστική γεωργία. Τα νοικοκυριά που απασχολούνται σε γεωργικές εργασίες ανέρχονται σε μερικές δεκάδες χιλιάδες, ενώ μέσα στην πόλη το 2010 υπήρχαν περισσότεροι από 2.400 αγροτουριστικοί κήποι για όσους δεν διαθέτουν δικό τους χώρο, αλλά ήθελαν να καλλιεργήσουν τη γη και να έχουν δικά τους προϊόντα. Στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, οι τοπικές αρχές επιδοτούν τους κατοίκους να καλλιεργούν τους απόκρημνους λόφους που περιβάλλουν την πόλη για να αποφευχθεί ο κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους. Στη Βοστόνη, η αστική γεωργία ‘’πρασινίζει’’ και την οικονομία. Έτσι, με ένα πρόγραμμα τροφίμων, νέοι από υποβαθμισμένες και φτωχές περιοχές εκπαιδεύονται στην αγροτική ζωή, στην παραγωγή τροφίμων μέσα στην πόλη και την οργάνωση κέτερινγκ. Ακόμα και οι ουρανοξύστες του Μανχάταν πρασίνισαν. Στην ταράτσα των κεντρικών γραφείων της Μ.Κ.O., ''Earth Pledge'', έχει δημιουργηθεί βιολογικός λαχανόκηπος. Λαχανόκηπο θα βρείτε και στην ταράτσα του δημαρχείου του Σικάγο, ενώ στο Τόκιο, μια νέα πολεοδομική ρύθμιση απαιτεί από τις νέες οικοδομές με εμβαδόν μεγαλύτερο από 1.000 τ.μ. να καλύπτουν το 20% της ταράτσας τους με βλάστηση που μειώνει το ενεργειακό κόστος και τη θερμοκρασία. Στην Αθήνα και σε άλλες ελληνικές πόλεις, εδώ και αρκετά χρόνια υπήρχε τότε συνήθεια να φυτεύονται ελιές και λεμονιές στα πεζοδρόμια. Οι καρποί αυτών των δένδρων ποτέ δεν μαζεύονταν, καθώς διανύαμε την οικονομική ‘’φούσκα’’ της ευμάρειας. Σήμερα όμως με τη νέα πραγματικότητα των οικονομικών συνθηκών, βλέπεις κάθε μέρα όλο και περισσότερους κάτοικους, να απλώνουν πανιά για να συλλέξουν τις ελιές από τα δένδρα των πεζοδρομίων.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν παραδείγματα αστικής γεωργίας. Γεωργική καλλιέργεια εδώδιμων και άλλων φυτών, μέσα στην πόλη και στις περιαστικές περιοχές. Η αστική λοιπόν γεωργία είναι η καλλιέργεια φρούτων, λαχανικών και άλλων προϊόντων στην πόλη, στη γειτονιά, στην αυλή μιας πολυκατοικίας ή ενός σχολείου, νοσοκομείου και στρατοπέδου, έτσι ώστε οι κάτοικοι να προμηθεύονται φρέσκα......(για ολόκληρο το κείμενο πατήστε κλικ ΕΔΩ).

προϊόντα άμεσα και με χαμηλό κόστος, ενώ δημιουργούνται θέσεις εργασίας και πρασινίζουν οι μεγαλουπόλεις. Αυτή η γεωργία διακρίνεται από την αγροτική, καθώς είναι πλήρως ενσωματωμένη στο αστικό, οικονομικό, και οικολογικό σύστημα των πόλεων.

Το τελευταίο διάστημα αναπτύσσονται και πάλι, αρκετές πρωτοβουλίες για την γεωργική αξιοποίηση του αστικού χώρου, δίνοντας συνέχεια σε παλιότερες δραστηριότητες ή πρακτικές. Πρόκειται για μια λογική πολυλειτουργικότητας του αστικού χώρου, που συμβάλλει στην κάλυψη των αναγκών των πολιτών και στην εγγύτητα των πηγών εφοδιασμού με τις εστίες κατανάλωσης φρέσκων τροφίμων.

Η αστική γεωργία είναι μέρος του αστικού οικολογικού συστήματος. Έτσι, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο αστικό σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης. Η αστική γεωργία μπορεί επίσης να έχει θετικές επιπτώσεις στο πρασίνισμα της πόλης.  Στον καθαρισμό της πόλης, καθώς αποκτούν ζωή και ζωντάνια εγκαταλελειμμένοι και περιθωριακοί χώροι (π.χ. χέρσα και γεμάτα σκουπίδια οικόπεδα, υποβαθμισμένο περιβάλλον σε χείμαρρους και ρέματα που διασχίζουν τον αστικό ιστό).  Αλλά και θετικό αντίκτυπο στο μικροκλίμα του αστικού χώρου. Η υποβάθμιση των ανοικτών χώρων και της ελεύθερης χέρσας γης, μέσα και γύρω από την πόλη, είναι δεδομένη  και στις μεγαλουπόλεις. Συνήθως οι χώροι αυτοί χρησιμοποιούνται ως άτυπες χωματερές κάθε είδους σκουπιδιών, ενώ αποτελούν και πηγή εγκληματικότητας και προβλήματα δημόσιας υγείας. Όταν αυτές οι ζώνες  μετατρέπονται σε παραγωγικούς χώρους (παραγωγή αγροτικών προϊόντων, αισθητική αναβάθμιση), όχι μόνο απενεργοποιείται μια νοσηρή κατάσταση στην πόλη, αλλά και οι κάτοικοι της περιοχής ενεργητικά συμμετέχουν και απολαμβάνουν την καινούργια κατάσταση, ενώ η κοινωνικότητα (αυτοεκτίμηση στη γειτονιά, αλληλεγγύη, συμμετοχικότητα, προσωπική εργασία). Εξάλλου, η αστική γεωργία μπορεί να προσφέρει μια συμπληρωματική στρατηγική για τη μείωση της αστικής φτώχειας και της επισιτιστικής ανασφάλειας. Αλλά και στη μείωση των δαπανών προμήθειας και διανομής (εμπορία) τροφίμων σε αστικές περιοχές με βάση την αγροτική παραγωγή,  ενώ ενισχύεται η διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος. Επίσης αυτή η γεωργία μπορεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και στην ενίσχυση της  ασφάλειας και υγιεινής των τροφίμων.

Η συμβολή της αστικής γεωργίας στην επισιτιστική ασφάλεια και στην υγιεινή διατροφή αποτελεί ίσως το πιο σημαντικό ‘’περιουσιακό’’ της στοιχείο. Η παραγωγή τροφίμων στην πόλη, είναι σε πολλές περιπτώσεις, μια απάντηση των φτωχών αστών στην ανεπαρκή, αναξιόπιστη και ακανόνιστη πρόσβαση σε τρόφιμα, καθώς και στην έλλειψη από αυτούς αγοραστικής δύναμης.

Παράλληλα με τα πιο πάνω, η αστική γεωργία συμβάλλει στην τοπική οικονομική ανάπτυξη, τη μείωση της φτώχειας και την κοινωνική ένταξη των φτωχών και των μειονεκτουσών ομάδων στις πόλεις (γυναίκες, οικονομικοί μετανάστες, μακροχρόνια άνεργοι κ.ά).

Τα τελευταία χρόνια σε πολλές πόλεις, έχουν αναπτυχθεί τοπικές πρωτοβουλίες (αυτοδιοικητικές, περιβαλλοντικές ή και ανεξάρτητες) που συλλέγουν οικιακά απόβλητα και οργανικά απορρίμματα από τις αγορές λαχανικών, τις αγρο-βιομηχανίες ή και τα υπολείμματα των αγροτικών καλλιεργειών, για την παραγωγή κομπόστ ή για ζωοτροφές. Σημειώνεται ότι, όταν η αστική γεωργία χρησιμοποιεί φρέσκα και ανεπεξέργαστα οργανικά απόβλητα (σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες), τότε μπορεί να προκληθούν σοβαρά προβλήματα υγείας, αλλά και περιβαλλοντικά.

Σε πιο αναπτυγμένες πόλεις, η αστική γεωργία μπορεί να έχει το δικό της ρόλο στη φυσική ή  και ψυχολογική χαλάρωση, αντί για την παραγωγή τροφίμων. Επίσης, αστικά και περιαστικά αγροκτήματα μπορούν να αναλάβουν ένα σημαντικό ρόλο στην παροχή ευκαιριών αγοράς και αναψυχής για τους πολίτες (ανοιχτά στο κοινό περιβόλια, ψυχαγωγικές διαδρομές, αγορά τροφίμων επιτόπου στο αγρόκτημα, κ.ά) ή και να έχουν εκπαιδευτικές λειτουργίες, φέρνοντας τους νέους σε επαφή με τα φυτά που τρώμε, την οικολογία κ.ά.

 Η αστική γεωργία μπορεί να πραγματοποιηθεί σε τοποθεσίες εντός των πόλεων ή σε περιαστικές areas. περιοχές. Οι δραστηριότητες μπορούν να πραγματοποιούνται για παράδειγμα στο πατρικό χέρσο οικόπεδο ή σε γη μακριά από την κατοικία, σε ιδιωτικές εκτάσεις με μίσθωση, αλλά και σε δημόσια γη, όπως πάρκα, αυλές σχολείων και νοσοκομείων, υποβαθμισμένες περιοχές, κατά μήκος υδατορρευμάτων, δρόμων, σιδηροδρομικών γραμμών, ή σε ημι-δημόσια γη. Τα προϊόντα αυτής της γεωργίας περιλαμβάνουν πρωτίστως προϊόντα διατροφής. Τέτοια μπορεί να είναι διάφοροι τύποι καλλιεργειών (π.χ. σιτηρά, πατάτες, κρεμμύδια, παντζάρια,  λαχανικά, μανιτάρια, φρούτα), αλλά και ζώα, κάτω όμως από αυστηρές προϋποθέσεις και περιορισμούς. Επίσης μπορεί να περιλαμβάνει μη εδώδιμα προϊόντα,  όπως αρωματικά, φαρμακευτικά και καλλωπιστικά φυτά και δέντρα  ή συνδυασμούς αυτών.
Στις περισσότερες πόλεις των αναπτυσσόμενων χωρών, ένα σημαντικό μέρος της αστικής γεωργικής παραγωγής είναι για αυτο-κατανάλωση, και μόνο το πλεονάσματα πωλείται. Το σημαντικό όμως είναι ότι τα προϊόντα πωλούνται στην πόρτα της εκμετάλλευσης, ή σε άλλες γειτονιές, σε τοπικά καταστήματα, στις τοπικές αγορές. Κυρίως όμως τα προϊόντα είναι φρέσκα, αλλά μπορεί μέρος αυτών των προϊόντων να υποβάλλονται σε επεξεργασία για ίδια χρήση, ή και να πωλούνται μαγειρεμένα και στους δρόμους.Σήμερα, σε ορισμένες χώρες, η αστική γεωργία,  από εξειδικευμένες πολύ μικρές επιχειρήσεις ή μη κυβερνητικές οργανώσεις, έχει εξελιχθεί και περιλαμβάνει τις γεωργικές δραστηριότητες παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίας, καθώς και εισροές (π.χ. παραγωγή κομπόστ) και την παροχή υπηρεσιών (π.χ. υπηρεσίες υγείας των φυτών και των ζώων).

Η σημασία της αστικής γεωργίας αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο από διεθνείς οργανισμούς όπως είναι η UNCED (Agenda 21), UNCHS (Habitat), FAO (Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας), CGIAR (Διεθνή Γεωργικά Ερευνητικά Κέντρα) και άλλους, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις επιδοτούνται παρόμοιες δραστηριότητες.